Pierwszym i najważniejszym celem postępowania z pacjentem po epizodzie tonięcia jest zniesienie niedotlenienia. Natychmiastowe rozpoczęcie oddechów ratowniczych zwiększa przeżywalność, więc lekarz rozpoczyna je już w płytkiej wodzie. Na ich rozpoczęcie w wodzie głębokiej mogą sobie pozwolić tylko wykwalifikowani ratownicy wodni.
Górne i dolne drogi oddechowe to główne elementy układu oddechowego. Wraz z płucami tworzą ważny narząd, służący do wymiany gazowej pomiędzy człowiekiem a środowiskiem zewnętrznym. Układ oddechowy działa sprawnie, jeśli jest w pełni zdrowy. Jaka jest jego budowa i jak można leczyć dolegliwości? Każdy człowiek w ciągu całego roku wielokrotnie boryka się z kaszlem, katarem czy silnym bólem gardła. Górne i dolne drogi oddechowe narażone są na ataki różnego rodzaju wirusów i bakterii. W okresach spadku odporności organizmu układ oddechowy pełni bardzo ważna rolę. Warto go wspomagać, aby był bardziej odporny. Poznanie budowy górnych i dolnych dróg oddechowych pozwoli lepiej zrozumieć ten mechanizm oddechowy i ułatwi leczenie podczas infekcji. Anatomia górnych dróg oddechowych Górne drogi oddechowe to jedna z części układu oddechowego. Ten element spełnia bardzo ważną rolę w szeroko pojętym procesie oddychania. To właśnie tutaj wdychane powietrze jest oczyszczane i ogrzewane, a zatem to pierwszy etap wymiany gazowej. Jak jest budowa górnych dróg oddechowych? Oto ona: ● jama nosowa (nos) - przedzielona jest przegrodą. Ludzki nos pozwala na oddychanie, ale to nie jedyna funkcja tego narządu. Przede wszystkim chroni przed wirusami i bakteriami, które znajdują się w powietrzu. Skutecznie oczyszcza z nich wdychane powietrze, jednocześnie podgrzewając do temperatury, zbliżonej do temperatury ciała człowieka, ● zatoki przynosowe -to rodzaj pustej przestrzeni, która występuje w okolicach twarzoczaszki. Ten element górnych dróg oddechowych wyściełany jest 4 rodzajami błony śluzowej. Zatoki nie tylko ogrzewają powietrze (w czym wspomagają jamę nosową), ale także mocno je nawilżają, a także odpowiadają za wyrównywanie powstałej różnicy ciśnień, ● gardło- jest częścią dwóch układów – pokarmowego i oddechowego. Łączy jamę ustną, jamę nosową, krtań i przełyk. Ten element górnych dróg oddechowych jest „wyłożony” 4 warstwami różnych błon. Głównym zadaniem gardła w ramach układu oddechowego jest ułatwianie przepływu powietrza z jamy nosowej i jamy ustnej do krtani, ● fragment krtani do poziomu fałdów głosowych- krtań ma dość skomplikowaną budowę. Jej część nad poziomem fałdów głosowych jest miejscem przejścia powietrza z zewnątrz organizmu do płuc. A zatem to bardzo ważne miejsce w procesie wdychania powietrza. W sytuacjach wydalania powietrza na zewnątrz krtań także jest „drogą”, po której powietrze wydostaje się z organizmu. Obok podstawowej funkcji krtani, jaką jest udział w powstawaniu mowy, przepuszczanie powietrza to ważny element całego procesu oddychania. Budowa dolnych dróg oddechowych Dolne drogi oddechowe to druga część całego układu oddechowego człowieka, znajdująca się pomiędzy górnym odcinkiem a płucami. Co składa się na budowę dolnych dróg oddechowych? Oto poszczególne odcinki: ● krtań od poziomu fałd głosowych-dzięki ustawieniu fałd głosowych w pozycji oddechowej umożliwia przepływ powietrza. Powoduje to otwieranie szpary głośni i kontrolowanie na zasadzie odruchu wymiany gazowej, ● tchawica - ta część dolnych dróg oddechowych zapewnia dopływ powietrza do płuc. To pewnego rodzaju rura, która jest przedłużeniem krtani. Ściana tchawicy pokryta jest włóknistą błoną. Całą tchawicę można nazwać szczególnym środkiem transportu powietrza do płuc. Wczasie tej podróży powietrze jest oczyszczane i nawilżane, ● oskrzela-są odgałęzieniem tchawicy, które wnika bezpośrednio do płuc. Z wyglądu przypominają zespół rurek o różnej średnicy. Ich zadaniem jest dalsze doprowadzanie powietrza do płuc i usuwanie zbędnych (szkodliwych) produktów przemiany materii, a przede wszystkim dwutlenku węgla. Oskrzela także ogrzewają i nawilżają powietrze w dolnym odcinku układu oddechowego. Dość istotną funkcję pełni pokrywającyje nabłonek. To on zatrzymuje, a następnie usuwa drobnoustroje, kurz czy pył, ● wewnątrzpłucne drzewo oskrzelowe- nazwa tej części dokładnie określa wygląd tego konkretnego elementu układu oddechowego. Patrząc na drzewo oskrzelowe wyraźnie widać rozgałęzienia oskrzeli wewnątrz płuc. Ta część dolnych dróg oddechowych bezpośrednio dostarcza tlen do pęcherzyków płucnych, umieszczonych głęboko wewnątrz płuc. Budowa dróg oddechowych Układ oddechowy składa się 3 części: górnych dróg oddechowych, dolnych dróg oddechowych, płuc. Górne i dolne drogi oddechowe tworzą ten fragment układu oddechowego, który doprowadza powietrze, reguluje całą wymianę gazową, ale przede wszystkim wspomaga płuca. To właśnie płuca kierują całym procesem oddychania i są centralną częścią układu oddechowego. Ten parzysty narząd oddechowy ma gąbczastą strukturę. To płuca filtrują powietrze i przekazują tlen za pośrednictwem hemoglobiny do układu krwionośnego, aby następnie dostała się do każdej komórki ciała. Cały układ oddechowy zapewnia organizmowi wymianę gazową. Ten bardzo ważny układ to naprawdę sprawnie działający mechanizm, złożony z elementów, ściśle ze sobą współpracujących. Doprowadza tlen do każdej komórki ludzkiego ciała i umożliwia jego prawidłowe funkcjonowanie oraz wytwarzanie energii. Układ oddechowy jest odpowiedzialny za 2 etapy oddychania: oddychanie zewnętrzne, którego zadaniem jest doprowadzanie tlenu do komórek, oddychanie wewnętrzne, które jest rodzajem oddychania wewnątrzkomórkowego. Częstotliwość oddychania jest bardzo zmienna i zależy od wielu czynników. Dorosły człowiek wykonuje przeciętnie od 7 do 20 oddechów na minutę w stanie spoczynku. Należy zawsze pamiętać, iż im więcej tlenu dochodzi do płuc, tym bardziej dotleniony organizm i jego poszczególne komórki, a to oznacza zdrowie wszystkich narządów. A zatem głębsze oddechy to także więcej powietrza w płucach. Antybiotyk na górne drogi oddechowe Górne drogi oddechowe to część układu oddechowego, najbardziej narażona na infekcje i stany zapalne. Choroby rozwijają się tutaj na tle bakteryjnym lub wirusowym. Infekcje wirusowe to najczęściej zapalenie zatok, gardła, krtani lub nieżyt nosa. Bardzo często powikłaniem po infekcji wirusowej jest infekcja bakteryjna. Stany chorobowe o podłożu wirusowym są zwykle łagodniejsze od tych, których przyczyną jest zakażenie bakteryjne. Co do zasady infekcje wirusowe leczy się objawowo, a infekcje bakteryjne antybiotykoterapią. Antybiotyk zalecany jest wyłącznie przez lekarza, po szczegółowej diagnozie. Specjaliści często podkreślają, iż stosowanie antybiotyków w pierwszych dniach choroby jest błędem. Na początku należy dać szansę indywidualnej florze bakteryjnej, która zaczyna walkę z chorobą. Czasami włączenie antybiotyku do leczenia infekcji górnych dróg oddechowych o podłożu wirusowym może spowodować wytworzenie szczepów bakteryjnych lekoopornych. Wtedy, gdy organizm zostanie zaatakowany przez naprawdę poważne zakażenie bakteryjne antybiotyki mogą nie zadziałać. Nie wolno doprowadzać do sytuacji nadużywania antybiotyków. Nie wolno także przyjmować antybiotyków bez konsultacji z lekarzem. Te leki nie pozwalają na „samoleczenie”. Jeśli lekarz zaleci w pierwszych dnia infekcji górnych dróg oddechowych pozostanie w domu, w łóżku to należy bezwzględnie dostosować się do tych wskazań. Jeżeli objawy choroby nie ustępują po kilku dniach, a wręcz nasilają się, lekarz może zalecić antybiotyk. Bardzo często wykonywana są wtedy dodatkowe badania, które mają za zadanie określić przyczynę choroby (wirusy czy bakterie). Jak udrożnić drogi oddechowe? Udrażnianiegórnych i dolnych dróg oddechowych ma celu przywrócenie lub ułatwienie oddechu. Jest stosowane w przypadku osób nieprzytomnych lub tych, które uległy zadławieniu. Tutaj ogromne znaczenie ma szybka reakcja, bowiem taki stan może doprowadzić do nadmiernego braku tlenu w organizmie i nieodwracalnych skutków. Niedrożność na skutek obecności ciała obcego w drogach oddechowych wywołuje uczucie dławienia i kaszel. Jak oczyścić drogi oddechowe z flegmy czy ze śluzu?Oto kilka sposobów: nakłanianie do intensywnego kaszlu, wykonywanie uderzeń w plecy (najlepiej 5 razy) w okolicach międzyłopatkowych, a następnie naciskanie podbrzusza, stosowanie naprzemiennie zmuszania do kaszlu i wykonywania odpowiednich uderzeń w plecy. Aby skutecznie wykonać te wszystkie czynności udrażniania dróg oddechowych należy stanąć za poszkodowanym, przełożyć rękę pod jego pachą, pochylić się nad taką osobę, podkładając dłoń pod klatkę piersiową i uderzać dość energicznie, właśnie między łopatkami. Takie czynności trzeba wykonywać do momentu usunięcia ciała obcego. Jeżeli te działania nie przynoszą efektu, warto wykonać tak zwany rękoczyn Heimlicha. Co to jest? Lekarze określają tak technikę pomocy przedlekarskiej. Ta metoda polega głównie na wywieraniu nacisku na przeponę, aby skutecznie sprężyć powietrze w drogach oddechowych i równie skutecznie wypchnąć ciało obce. W tym przypadku osoba ratująca staje za osobą poszkodowaną, obejmuje ją na wysokości pasa i w miejscu między pępkiem a żebrami uciska przeponę, energicznie i szybko. Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie!
Choroby dróg oddechowych z perspektywy farmaceuty. Podręcznik Choroby dróg oddechowych. Leki, wytyczne leczenia, inhalatory i edukacja pacjenta omawia najczęstsze choroby przewlekłe układu oddechowego — czyli astmie i POChP. Treść publikacji oparta jest o najnowsze publikacje i wytyczne międzynarodowych towarzystw naukowych w To, że katar jest zielony, wcale nie musi świadczyć o obecności w nim bakterii. To sygnał, że są w nim komórki odpornościowe. – Katar żółty czy zielony nie jest wskazaniem do tego, by podać dziecku antybiotyki – podkreśla Łukasz Dembiński, pediatra. Dopiero połączenie wielu innych objawów, może świadczyć o infekcji bakteryjnej i konieczności rozpoczęcia antybiotykoterapii. Niestety, u dzieci często występują choroby nosa, gardła i uszu. Z pozoru banalny katar, u dziecka może być przyczyną nie tylko wielu nieprzespanych nocy, ale także poważniejszych powikłań. U dzieci starszych, ze względu na większą odporność, katar może przebiegać bez powikłań. U dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zwykle łączy się z zapaleniem gardła, a niekiedy uszu, oskrzeli i płuc. Do czego służy nos? Nos jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych i odgrywa bardzo ważną rolę w procesie oddychania. Ogrzewa, oczyszcza i nawilża wdychane powietrze atmosferyczne. Stanowi więc filtr naszego organizmu. – Dorosły człowiek produkuje każdego dnia około pół litra śluzu w nosie – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. – Ten śluz wyłapuje zanieczyszczenia z wdychanego powietrza bakterie i wirusy. Za pomocą rzęsek nabłonka nosa śluz jest przepychany do przewodu pokarmowego. Czy dziurki w nosie same się zamykają? Tak. Cyklicznie, co kilka godzin, pewne struktury nosa napełniają się krwią (dochodzi do obrzęku błony śluzowej) i zamyka się raz jedna, raz druga jama nosa. Ten mechanizm fizjologiczny nazywany jest „cyklem nosowym”. Fizjologicznie sterowany czas obrzęku przekierowuje przepływ powietrza naprzemiennie – raz w jedną, raz w drugą jamę nosa. Zapewnia to niezbędny czas na regenerację nabłonka oddechowego. To dlatego czasami mamy wrażenie, że oddychamy raz jedną, raz drugą dziurką nosową. Taki cykl zwykle trwa od 5 do 8 godzin. Nos – pierwsza ochrona przed zarazkami Nos pełni także funkcję obronną. Alarmuje nas o tym, że wokół unoszą się szkodliwe gazy. Znajduje się w nim około 50 mln receptorów dla substancji chemicznych unoszących się w powietrzu. – Nos jest ważnym elementem naszego układu odpornościowego – podkreśla pediatra. – W obrębie błony śluzowej gardła znajduje się układ skupisk tkanki chłonnej zwanej pierścieniem gardłowym Waldeyera. To nagromadzenie tkanki chłonnej, które chroni nas przed bakteriami, wirusami, grzybami i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Znajdujące się w nosie komórki odpornościowe stanowią więc pierwszą barierę ochronną dla drobnoustrojów. Bronią nasz organizm przed ich penetracją do dalszych odcinków układu oddechowego i pokarmowego. W obrębie nosa rozpoczyna się też wiele ważnych odruchów: Nosowo-sercowy – bodźce działające na błonę śluzową nosa zmieniają pracę serca, np.: przyśpieszają lub zwalniają jego rytm; Nosowo-płucny – bodźce fizyczne lub chemiczne działające na błonę śluzową nosa zmieniają niektóre parametry czynnościowe w drogach oddechowych, np. zwiększa się lub zmniejsza napięcie mięśni drobnych oskrzeli . Przez zatkany katarem nos gorzej nam się dziecka katar jest jeszcze bardziej męczący, bo obrzęk, spowodowany infekcją, powoduje zmniejszenie nawet o połowę możliwości przepływu powietrza. Niemowlęta oddychają głównie przez nos, dlatego im katar szczególnie dokucza, trudniej jest im jeść. Dorosły oddycha dwa razy rzadziej niż dziecko. Nosowo-żołądkowy – bodźce działające na receptory w nosie zwiększają lub zmniejszają wydzielanie soków żołądkowych, wywołują odruchy wymiotne. To dlatego, gdy mamy zapchany nos, dochodzi do zaburzenia smaku, ale także mamy gorszy apetyt. Nosowo-płciowy – bodźce węchowe oraz feromony mogą wpływać na jakość życia płciowego. Katar i infekcje ucha środkowego Gdy dziecko ma przewlekle zatkany nos z powodu kataru, może to powodować nawracające infekcje ucha środkowego. U dzieci, w większości przypadków, zapalenie ucha środkowego ma ścisły związek z infekcją górnych dróg oddechowych i katarem (tzw. kataralne zapalenia uszu). Prawie 90 proc. dzieci przebyło chociaż raz zapalenie ucha środkowego (wśród dzieci z mukowiscydozą, czy dyskinezą rzęsek częściej dochodzi do zapalenia ucha środkowe). Najczęściej ta choroba występuje u niemowląt oraz dzieci wieku przedszkolnym, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. To, że tak wiele dzieci choruje na zapalenia ucha, związane jest z budową anatomiczną ich ucha. U małych dzieci nos jest połączony z trąbką słuchową i dlatego, gdy dziecko ma katar, wydzielina spływa do ucha. Bakterie wywołujące zapalenie ucha zwykle wcześniej bytują w części nosowej gardła. Dodatkowe problemy u dzieci związane z katarem to: zaburzenia snu i połykanie powietrza w czasie jedzenia z butelki lub piersi, co może powodować kolki i wzdęcia. Notoryczny katar może mieć wpływ także na powstanie wad zgryzu i zaburzeń logopedycznych. – Dziecko z notorycznie zatkanym nosem z powodu kataru ma ciągle półotwartą buzię – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. – Przez to inaczej buduje się zgryz i powstają wady wymowy. Ostry, kataralny nieżyt nosa To stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Wywołany głównie przez wirusy (95 proc. infekcji), bardzo rzadko przez bakterie. Infekcja wirusowa manifestuje się obrzękiem błony śluzowej oraz blokadą oddechową nosa. Następnie pojawia się wydzielina, początkowo wodnista, potem o charakterze śluzowym i ropnym. Może także pojawić się kaszel spowodowany podrażnieniem gardła przez spływającą po jego tylnej ścianie wydzielinę z nosa lub towarzyszącą nieżytowi dodatkową infekcją gardła. Fazy kataru Katar ma trzy fazy: Obrzękowa – uwalniane są mediatory stanu zapalnego i błona śluzowa zaczyna obrzękać; Wysiękowa – rozszczelniają się naczynia krwionośne i zaczynamy mieć wodnisty katar; Naciekowa – gdy komórki odpornościowe naszego organizmu zaczynają napływać do nosa, wtedy katar zmienia się w śluzowo-ropny. Co robić, by pozbyć się kataru? Wietrzenie mieszkania. Drogi oddechowe lubią chłodne i wilgotne powietrze, dlatego należy zadbać o to, by powietrze było wilgotne, zwłaszcza w okresie grzewczym. Jeśli błona śluzowa jest wysuszona, to broni się przed mikrouszkodzeniami i może wtedy sama doprowadzić do obrzęku, powodującego katar. W ten sposób nos sam broni się przed uszkodzeniem. Przez regularne wietrzenie zmniejszamy też liczbę drobnoustrojów (wirusów) w pomieszczeniu, a tym samym zmniejszamy ryzyko infekcji. Nawodnienie. Wydzielina z nosa musi być upłynniana, dlatego zarówno dzieci jak i dorośli, gdy mają katar, muszą dużo pić. – Dziecko, które ma katar, oddycha głownie przez usta i w ten sposób traci dużo wody. Dlatego w trakcie nieżytu nosa, trzeba szczególnie zadbać o to, by dzieci były często pojone – podkreśla pediatra. Oczyszczanie nosa. U dzieci powinno się oczyszczać nos regularnie. U niemowląt muszą to robić rodzice, odsysając zalegającą wydzielinę np.: aspiratorem z filtrem. Takie zabiegi powinno się robić maksymalnie trzy razy dziennie. U starszych dzieci można używać inhalacji z soli fizjologicznej, która pomaga rozrzedzić wydzielinę, dzięki czemu później łatwiej jest ją wysmarkać. – Do oczyszczania nosów dzieci można także stosować izotoniczne roztwory soli mineralnej w formie mgiełki. Pomagają one upłynnić wydzielinę i oczyścić nos. Taki preparat nawilża też śluzówkę – podkreśla Łukasz Dembiński. Jak prawidłowo czyścić nos u dziecka: Aplikator, np. z roztworem soli mineralnej, stosować tylko u jednego dziecka, tak by nie przenosić drobnoustrojów na rodzeństwo. Lepiej, by aplikator nie dotykał przegrody nosowej, która jest delikatna i mocno ukrwiona. Dlatego dość szybko może zacząć krwawić. Małe dziecko może wycierać wydzielinę, a starsze ją wydmuchiwać, ale nie powinno tego robić za mocno.– Trzeba uważać, bo jeśli z dużą siłą wydmuchujemy nos, zwłaszcza wtedy, gdy zamykamy obie dziurki i próbujemy wydmuchiwać katar pulsacyjnie, wtedy wdmuchujemy wydzielinę do zatok przynosowych. Laryngolodzy twierdzą, że lepiej, by dzieci wciągały wydzielinę nosową, ale takie rozwiązanie jest mało akceptowalne społecznie – mówi Dembiński. Gdy podajemy roztwory soli mineralnej, nie zamykajmy drugiej dziurki, bo to powoduje, mniejszą skuteczność leczenia. Zawsze myjemy ręce po oczyszczaniu nosa. Nie powinno się nadużywać środków obkurczających błonę śluzową nosa, które mogą zaburzać mechanizmy fizjologiczne. Grozi to zniszczeniem fizjologicznego mechanizmu obronnego, jakim jest – w pierwszej fazie kataru – obrzęk błony śluzowej nosa, co może być przyczyną wielu powikłań, np. zapalenia uszu, zatok lub dolnych dróg oddechowych. Takich leków nie powinno się stosować dłużej niż 5-7 dni. Źródło: „Pediatria”. Pod red. nauk. Krystyny Kubickiej, Wandy Kawalec, tom 2. Wydawnictwo Lekarskkie PZWL, rozdział 22. Choroby nosa, uszu, gardła i krtani. „Nieżyt nosa”, Mariola Zagor, Paulina Czarnecka, Marlena Janoska-Jaździk, Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska (jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych
